سيل و ضايعات آن، بهداد جاودان

در ماه آكست سال ٢٠٠٥ ميلادى طوفانى دريائى بنام كاترينادر اقيانوس اطلس شكل گرفت و از سمت جنوب و خليج مكزيك بسوى سواحل امريكا حركت كرد و با باد و بارانهاى بسيار شديد و با سرعت بيش از ١٤٠ كيلومتر شهرهاى ساحلى و سپس چند ايالت را در نورديد . نقطه عطف و بقول معروف نوك حمله اين طوفان سهمگين شهر ساحلى نيوارليان در ايالت لوئيزيانا بود . شهرى تقريبا با نيم ميليون جمعيت كه در لب دريا بنا شده و اكثر مناطق آن حدود دومتر از سطح دريا پائينتر است . ديواره اى خاكى و با عرض بسيار زياد در قرن گذشته و مانند يك سد روبروى دريا كشيده بودند تا از ورود آب به داخل شهر جلوگيرى بكند اما توان مقاومت در برابر اين باد سهمگين و امواج دريا كه بلندى آن در بعضى مواقع به ٤ متر مى رسيد را نداشت و ساعتى بعد از رسيدن طوفان به ساحل، سد خاكى شكسته شد و آب دريا با خروش فراوان تمامي شهر را فرا گرفت .

اين طوفان زيانبارترين بلاى طبيعى در تاريخ امريكا بود و در چندين ايالت بيش از ٨٠٠ هزار خانه را صدمه زد و يا بكلى از بين برد و صدها ميليارد دلار خسارت روى دست دولت امريكا گذاشت اما بيشترين صدمات و خسارات مربوط به شهر نيورليان بود كه تقريبا بكلّى زير آب فرو رفت . در همان ساعات اوليه بعد از طوفان دولت شروع به نجات مردم از شرايط وحشتناك نمود . نيروهاى امداد و نجات بوسيله هليكوپتر و قايق ، مردمى را كه در پشت بامها و نقاط بلند پناه گرفته بودند نجات داد و به پناهگاهاى امن رساند و ارتش كاملا نظم شهر را بعهده گرفت .با كمكهاى مردمى و كوشش دولت، لباس و غذاى گرم براى اين جمعيت عظيم تهيه شد و تمام مراكز درمانى با اعزام دكتر و پرستار و ايجاد بيمارستانهاى موقت به مداواى مصدومين و مجروهين پرداختند . در هفته هاى بعد بيش از نيمى از جمعيت شهر يعنى حدود ٢٥٠هزار نفر را به شهرها و ايالتهاى ديگر منتقل نموده و دولت هزينه اسكان ومعالجات و تدريس و غذا و حتي تهيه اتومبيل براى انان را تقبّل نمود و خود من شاهد بودم كه تا بعد از دو سال از وقوع طوفان هنوز دولت براي همه چيزى مقررى پرداخت مى كرد .

علت پرداختن به سيل نيورليان توضيح مسئله اى ديگر است و آن همانا ضايعات و صدمات زيست محيطى مي باشد . وقتى در شهرى سيل با اين زمينه وسيع جارى ميشود مشكلات زيست محيطى و بهداشتى زيادى بوجود مى آورد كه اولين آن آلودگى تمام چيزهائى است كه به آب آغشته ميشود . سيل با ورود به فاضل آب ، فضولات را بسطح آب مى آورد و آنها را در مسير خود بهمه جا حمل مى نمايد . پيامد اين مسئله اينست كه تمام خاك و سنك و ديوارها و ساختمانها و پوست درختان و گياهان و خلاصه همه چيز به شديدترين وجهى الوده به بدترين ميكربها و ويروسها و انگلها مى باشد و براحتى مي تواند عامل شيوع انواع بيماريها بصورت اپيدميك باشد . بهمين دليل تمام خانه هاى نيورليان كه بيشتر از چوب و آجر ساخته شده بودند بلافاصله تخريب ، فضولات آنرا در مناطق ديگر زير خاك مدفون كردند اما براستى با خانه هاى گلى و گچى و آجرى ايران چه ميشود كرد؟مردم مصيبت زده امريكا هزينه بازسازي خانه هاى خود را در هرجا كه ميخواستند از شركتهاى بيمه و بودجه اضطرارى دولت دريافت نمودند اما مردمِ خانه خراب لرستان و خوزستان و تركمن صحرا و خراسان بكدام مرجع اميد داشته باشند؟ مسئله ديگر كشته شدن حيوانات اهلى و وحوش و حتى انسانها مى باشد كه تعفن جسد آنان باعث اشاعه انواع بيماريها و مرض ها مى گردد و اگر بلافاصله و زير نظر اداره بهداشت با ان برخورد نشود باعث ضايعات جبران ناپذير در آينده خواهد شد . همچنين رانش زمين و و ريزش كوهها و شسته شدن خاك سطحى زمين كه بارور كننده گياهان است و حمل تمام اينها به اضافه آشغالهاى درمسير و ريختن آن در سدها و درياها و يا انباشته نمودن آن در بستر رودخانه ها مشكل ديگريست كه سالها احتياح به رسيدگي و مهندسى افراد فنى و مشاوران تحصيل كرده محيط زيست دارد . چيزى كه متاسفانه اصلا در ايران وجود خارجى ندارد و دولت نيز هيچ برنامه و بودجه اى براى ساختن اصولى اين شهرها و بازسازى دشت ها و جنگل ها و بستر رودخانه ها و لايروبى سدها ندارد . پيامد اين مسئله آنست كه نسل بعد بشدت در مناطق سيل زده دچار ضرر وزيان و همچنين ابتلا به بيماريهاى واگير و كمبود خدمات درمانى و اجتماعى خواهد شد . خدا به آيندگان در اين مناطق رحم بكند . بهداد جاودان بيست و پنجم فروردين ١٣٩٨